گرد و غبار ماه ممکن است به آن اندازه که پیش‌تر تصور می‌شد برای انسان‌ها مضر نباشد؛ براساس آزمایشی جدید، آلودگی معمول هوا در یک خیابان شلوغ شهری، از استنشاق گرد و غبار ماه سمی‌تر است. برایان الیور، استاد برجسته علوم زیستی در دانشگاه فناوری سیدنی، در بیانیه‌ای گفت: «این نتایج به تقویت پرونده ایمنی برای بازگشت انسان به ماه کمک می‌کند.»
نگرانی‌ها درباره سمی بودن گرد و غبار ماه از زمان مأموریت‌های آپولو آغاز شد. گرد و غبار ماه دارای بار الکتریکی ساکن است و همین باعث می‌شود به لباس‌های فضایی فضانوردان بچسبد. وقتی فضانوردان پس از پیاده‌روی روی ماه دوباره وارد ماه‌نشین خود می‌شدند، گرد و غبار ورودی به کابین باعث بروز مشکلات تنفسی می‌شد و تقریباً ۲۴ ساعت به‌طول می‌انجامید. هریسون اشمیت، فضانورد مأموریت آپولو ۱۷، این شرایط را که علائمی مانند سوزش چشم، عطسه و گلودرد داشت، «تب یونجه‌ی قمری» توصیف کرد.
علاوه بر این، روی زمین نیز پزشک پرواز مأموریت‌های آپولو گزارش داده بود که پس از بازکردن لباس‌های فضایی استفاده‌شده، با مشکلات مشابهی روبه‌رو شده‌اند. در مورد آن‌ها، علائم با هر مأموریت شدیدتر می‌شد که این موضوع نشان می‌دهد قرارگیری مکرر در معرض گرد و غبار ماه، اثرات سمی آن را تشدید می‌کند.
هریسون اشمیت از مأموریت آپولو ۱۷ که سراسر با گرد و غبار ماه پوشیده شده است.
بااین‌حال، شواهد روایی معیار کمی دقیقی برای سنجش آسیب‌های احتمالی گرد و غبار ماه به انسان نیستند؛ بنابراین، مایکیلا اسمیت، دانشجوی دکترای گروه تحقیقات تنفسی در دانشگاه فناوری سیدنی، تصمیم گرفت این موضوع را دقیق‌تر بررسی کند.
اسمیت آزمایش‌هایی با استفاده از دو شبیه‌ساز گرد و غبار ماه انجام داد: نمونه‌هایی مصنوعی که از نظر ترکیب مشابه گرد و غبار واقعی ماه هستند (چون مقدار نمونه‌های واقعی بسیار محدود است). این دو شبیه‌ساز به‌ترتیب نماینده گرد و غبار مناطق کم‌ارتفاع آتشفشانی تیره و فلات‌های قدیمی‌تر ماه بودند. ذرات این شبیه‌سازها کوچک‌تر از ۲٫۵ میکرون بودند؛ یعنی آن‌قدر کوچک که بتوانند وارد ریه شوند و در مجاری تنفسی پایین‌تر به دام بیفتند.
اثر گرد و غبارهای ماه خیلی زود از بین می‌رود
اسمیت برای شبیه‌سازی ریه، گرد و غبار را در معرض دو نوع سلول ریه قرار داد: سلول‌های نای‌برونشی و سلول‌های آلوئولی که به‌ترتیب نماینده قسمت‌های بالایی و پایینی ریه هستند. او سپس همین آزمایش را با ذرات معلق موجود در هوای یک خیابان شلوغ در سیدنی انجام داد و تأثیرات گرد و غبار ماه را با آلودگی هوای شهری مقایسه کرد. اسمیت دریافت که با وجود اینکه شکل نامنظم و زبری گرد و غبار ماه همچنان می‌تواند باعث تحریک ریه شود، اثرات آن به‌مراتب کمتر از آلودگی هوای شهری است. او گفت:مهم است که بین یک عامل فیزیکی تحریک‌کننده و یک ماده به‌شدت سمی تفاوت قائل شویم. یافته‌های ما نشان می‌دهند که اگرچه گرد و غبار ماه ممکن است موجب تحریک فوری مجاری تنفسی شود، به‌نظر نمی‌رسد خطر ابتلا به بیماری‌های مزمن و طولانی‌مدت مانند سیلیکوز (که بر اثر موادی چون گرد سیلیس در محل‌های ساختمانی ایجاد می‌شود) را به‌همراه داشته باشد.
یافته‌ی جدید خبر خوبی برای ناسا است که همچنان نگرانی‌های مرتبط با سلامتی در مورد گرد و غبار ماه را جدی می‌گیرد؛ به‌ویژه حالا که در حال برنامه‌ریزی برای پرواز فضایی سرنشین‌دار آرتمیس ۳ است؛ مأموریتی که انسان‌ها را برای نخستین بار پس از سال ۱۹۷۲ دوباره به سطح ماه بازمی‌گرداند.
برای نمونه، یکی از راهکارهای ناسا این است که لباس‌های فضایی فضانوردان را بیرون ماه‌نشین نصب کند تا فضانوردان بتوانند از طریق یک دریچه هوابند از داخل ماه‌نشین لباس را بپوشند و از آن خارج شوند، بدون آنکه گرد و غبار چسبیده به لباس وارد کابین شود. بااین‌حال، به‌لطف تحقیقات اسمیت، حالا ممکن است مسئله گرد و غبار ماه به اندازه‌ای که پیش‌تر تصور می‌شد، نگران‌کننده نباشد.
نظرات کاربران