فرارو- آمارهای آبفا می گوید سال جاری به لحاظ وضعیت بارش، بین ۵۷ سال گذشته، رتبه ۵۴ را دارد، درواقع طی این بازه زمانی، تنها ۳ سال از نظر بارش، از سال 1404 وضعیت بدتری داشته است. این وضعیت نگرانی ها در خصوص قطعی آب یا جیره بندی آن در فصل تابستان را افزایش داده است.
به گزارش فرارو، هاشم امینی، مدیرعامل شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور، اخیرا ضمن تاکید بر این که در پنجمین سال خشکسالی پیاپی به‌سر می‌بریم، گفته است: «با وجود خشکسالی‌های پیاپی و ضرورت مدیریت مصرف آب، در زمینه مصرف آب در ساختمان‌ها و منازل مردم، تاکنون کار جدی انجام نشده، که امید می‌رود با این تفاهم‌نامه، اقدام موثری در این زمینه آغاز شود.»
عباس علی‌آبادی، وزیر نیرو نیز گفته است: «در تابستان در کل کشور قطعی آب در بخش خانگی نداریم، ممکن است در برخی استان‌ها مشکلاتی در حوزه قطعی آب داشته باشیم اما در حال برنامه‌ریزی هستیم و امیدواریم این برنامه‌ریزی‌ها به نتیجه برسد.» با این وجود پرسش‌هایی درباره وضعیت آب کشور و امکان تحقق برنامه ها برای پیشگیری از قطعی آب مطرح است. دکتر جهانگیر پرهمت، عضو هیات علمی پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری و معاون پیشین وزیر جهاد کشاورزی در گفت‌و‌گو با فرارو به این پرسش‌ها پاسخ داده است:
پروژه های انتقال آب هزینه سرسام آوری دارد
جهانگیر پرهمت به فرارو گفت: «این که مسئولان در خصوص وضعیت آب، به مردم هشدار دهند، طبیعیست و باید هشدار دهند. وقتی آمارها می گوید از ابتدای سال تا کنون 40 درصد بارندگی کمتر از حد استاندارد داریم و تا پایان سال نیز بارندگی قابل توجهی، به جز در نوار شمالی کشور، نخواهیم داشت،پس قطعا جای نگرانی است. کشور ما بارندگی تابستانی ندارد و فصل بارش ایران، پاییز، زمستان و اوایل بهار است. پس هیچ شک و شبهه ای وجود ندارد که امسال در یک خشکسالی شدید قرار داریم. با این وضعیت در بخش منابع آبی و به ویژه منابع آب سطحی با کمبود قابل توجهی رو به رو شده ایم. این واقعیت را نمی توان نادیده گرفت. بنابراین چاره ای به جز برنامه ریزی برای مدیریت بحران نداریم. من فکر نمی کنم وزارت نیرو یا به طور مشخص وزیر نیرو، اطلاعاتی به جز این داشته باشد یا عقیده دیگری داشته باشد. به هر حال تاکید من این است که می توان از برنامه های مدیریت بحران برای عبور از این وضعیت استفاده کرد. مدیریت بحران یعنی باید برخی موارد غیرضروری را به حداقل رسانده یا متوقف کنیم و منابع آبی را به سمتی که ضروری تر است، سوق دهیم. به عنوان مثال آب شرب از اهمیت بیش از حدی برخوردار است. ما باید به مردم اطلاع دهیم که با توجه به شرایط بحرانی کشور، چگونه موارد ضروری و غیرضروری را تشخیص داده و مدیریت مصرف انجام دهند. حقیقت این است که آب یک ماده قابل ذخیره توسط وزارت نیرو نیست که آب را امسال برای سال دیگر ذخیره کند.»
وی در خصوص پروژه های انتقال آب از مناطق شمالی به نقاط دیگر کشور گفت: «به طور ویژه منابع آب سطحی را نمی توانیم ذخیره کنیم یا بهتر است بگویم تکنولوژی آن را نداریم. حتی منابع آب غیرسطحی و زیرزمینی را نیز به درستی مدیریت و ذخیره نکرده ایم. اگر منابع آب زیرزمینی به درستی مدیریت شده بود، می توانستیم کمبودهای آبی کشور را از طریق منابع آب زیرزمینی جبران کنیم. بنابراین باید مدیریت بحران انجام دهیم. پروژه هایی که قصد انتقال آب از مناطق شمالی را دارند را نمی توان کاملا بیفایده نامید اما مسئله این است که انتقال آب با یک هزینه سرسام اور انجام می شود. انتقال آب از دریای خزر به کلان شهر تهران نیاز به پمپاژ آب به حداقل بیش از هزار متر ارتفاع است. این روش هزینه ای بسیار بالا دارد، ضمن این که کنار دریا، باید آب نمک زدایی شود. یعنی دستگاه‌های آب شیرین کن، باید آب شور را به آب شیرین تبدیل کنند و این یعنی یک هزینه هنگفت. بله همه این روش‌ها هم امکان پذیر است. حتی می توانیم آب خلیج فارس را به قله دماوند ببریم اما پرسش اصلی این است که ما قرار است چه میزان هزینه را صرف کنیم تا این تصمیم ها عملی شوند و این نوع تصمیم ها چه عوارضی خواهد داشت؟ در حال حاضر باید به جای این نوع ایده ها روی حفظ ظرفیت های موجود و مدیریت منابع آبی متمرکز شویم.»
باید سیلاب های سالانه را ذخیره و مدیریت کنیم
معاون پیشین وزیر جهاد کشاورزی در ادامه گفت: «ما هر سال سیلاب‌های زیادی داریم که بی فایده از درسترس خارج می شود. می توان این سیلاب ها را به منابع آب زیرزمینی تزریق و ذخیره کرد و چون منابع آب زیرزمینی با مشکل تبخیر رو به رو نمی شود، می توان برای وضعیت بحرانی مورد استفاده قرار داد. البته این راهکار بلندمدت است و برای امسال جوابگو نیست. در حال حاضر باید روی اولویت بندی ها متمرکز شویم و از مصرف خانگی تا صنعت و کشاورزی برنامه ریزی سریع انجام دهیم. درست است که تولید کشور نباید مختل شود اما باید بدانیم که اکنون کشت برنج، کشت گندم و دانه های روغنی برای ما بر بسیاری از محصولات کشاورزی آب بر دیگر اولویت دارد. نگهداری باغات با گونه های درختی که بازدهی بلندمدت دارند، بر کشت سبزیجاتی که امسال اگر کاشته نشود، خسارتی برای ما ندارد، اولویت دارد. این اولویت بندی ها می شود مدیریت درست. وزارتخانه های مختلف از جمله وزارت نیرو که متولی و بانی اصلی اب کشور است، در کنار وزارتخانه های دیگری از جمله صمت باید اولویت بندی درست و دقیق انجام دهند. بیش از 15 درصد از آب مصارف خانگی را باغچه ها مصرف می کنند، چرا سیستمی نداریم که آب بدون مواد شوینده به سمت آبیاری باغچه ها هدایت شود و در مسیر فاضلاب هدر نشود؟ باید مردم را نیز مشارکت و آموزش دهیم تا از بحران عبور کنیم.»
وی درباره حق آبه ایران و مطالبات پرداخت نشده آب کشور از کشورهای همسایه و به ویژه افغانستان گفت: «حق آبه، حق طبیعی و عرفی کشور ما است. از سالهای دور تا کنون همه افرادی که در حوضه آبخیز زندگی کرده اند از حق آبه بهره برداری کرده اند. اشتغال و تمدن آن مناطق نیز در اطراف همین حوضه ها شکل گرفته است. کارون و کرخه از هزاران سال پیش بستر توسعه تمدن بوده اند. بنابراین زندگی و اشتغال به حق آبه وابسته است. حق آبه ما از هیرمند، حق ملی ما است و باید دریافت شود. ما باید حق آبه را می گرفتیم اما این وظیفه وزارت امور خارجه و دولت است که حقمان را طلب و برآورده کند. اما داخل کشور نیز بحث حق آبه را داریم. ما حق آبه بالادست و پایین دست داریم. اگر فعالیت هایی در حوضه آبی بالادستی انجام می شود باید حق پایین دستی ها رعایت شود و نیازهای آنان تامین شود. اگر پایین دستی ها هم مطالباتی دارند که بیش از حد است، طبیعی نخواهد بود. این ها مسائلی است که طی سالهای سال شکل گرفته و باید رعایت شود. مبنای حقوقی تقسیم آب باید در مرحله اول بر اساس حق آبه باشد.»
نظرات کاربران