فرارو- «ریحان الدین»؛ نویسنده و تحلیلگر مسائل خاورمیانه.  

 به گزارش فرارو به نقل از میدل ایست آی؛ پس از 11 روز تبادل آتش و جنگ، ایران و اسرائیل به نقطه آتش‌بس رسیدند. آتش‌بسی که اواخر دوشنبه گذشته از سوی دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا اعلام شد. اسرائیل در تاریخ 13 ژوئن به ایران حمله کرد و مدعی شد که می خواهد زیرساخت های هسته ای ایران را نابود سازد. این رژیم به تاسیسات نظامی و هسته ای ایران حمله کرد و البته که شماری از مقام های امنیتی و نظامی و دانشمندان هسته ای ایرانی را به شهادت رساند.

تهران که بارها اعلام کرده به دنبال سلاح اتمی نیست، خیلی زود با انجام حملات موشکی به اسرائیل، اقدامات انتقام جویانه را در دستورکار قرار داد. به نظر می رسد که ایران در بحبوحه جنگ اخیر، توانسته چشم اندازها و ادراک دقیقی را در مورد توان نظامی و هسته ای خود پیدا کند. در عین حال، نظام سیاسی ایران درک بهتری را نسبت به جایگاه داخلی خود هم کسب کرده است.

بازنگری در راهبرد هسته‌ای

عده ای به این مساله اشاره می کنند که حملات اسرائیل و آمریکا به توانمندی های هسته ای ایران خسارت‌هایی را وارد کرده است. گزارش های رسمی حاکی از این هستند که راکتور آب سنگین اراک، تاسیسات غنی سازی در نطنز و فردو و همچنین آزمایشگاه تحقیقاتی در اصفهان هدف حمله قرار گرفته اند. مکان هایی که سال ها محل انجام فعالیت های هسته ای ایران بوده اند.

اگرچه که هنوز ادراک روشنی در مورد سطح خسارت حملات رزیم اسرائیل و آمریکا به تاسیسات هسته ای ایران وحود ندارد. البته که هیچ گزارشی دال بر نشت مواد خطرناک هسته ای نیز گزارش نشده است. اسرائیل شماری از دانشمندان هسته ای ایران را نیز به شهادت رسانده است. برخی به طور خاص به این مساله اشاره می‌کنند که حملات اخیر علیه ایران، چشم اندازهای مشخصی را پیش روی آینده دیپلماسی هسته ای با ایران قرار داده اند. در واقع می تواند این حملات را آغاز کننده یک روند تازه ارزیابی کرد.

ارزیابی‌های نهادهای اطلاعاتی آمریکا نشان می دهد که ایران به دنبال سلاح های هسته ای نیست و این کشور یک عضو معاهده منع اشاعه هسته ای(NPT) است و تهران تاکید دارد که غنی سازی اورانیوم برای اهداف صلح‌آمیز حق مسلم ایران است. رهبر معظم انقلاب اسلامی پیشتر فتوایی را صادر کرده که بر مبنای آن تاکید می شود ایران به دنبال ساخت تسلیحات هسته ای نیست. با این همه، در پی تحولات روزهای اخیر و تجاوز به ایران، طیف های قابل توجهی از مردم ایران به خیابان ها ریخته و خواستار ساخت تسلیحات اتمی به عنوان ابزار بازدارندگی برای ایران شده اند.

برخی کارشناسان معتقدند که وجود تاسیسات هسته ای بدون بهره گیری از بازدارندگی اتمی، این تاسیسات را در برابر حملات دقیق خارجی آسیب‌پذیر می کند. در این چهارچوب، عده ای تاکید دارند که ایران زین پس با اتخاذ سیاست ابهام راهبردی، در حوزه هسته ای وارد می شود و توانمندی های خود در حوزه مذکور را نه تایید و نه رد می کند.

قدرت نظامی ایران می تواند دوام یابد و تلافی‌جویی کند

اسرائیل برنامه ای گسترده برای ضربه زدن به سایت هایی نظامی ایران نیز داشت. این رژیم به طور خاص سایت‌های موشکی و لانچرهای پرتاب موشک ایران را برای حمله مد نظر داشت. با این همه، ایران در بحبوحه جنگ اخیر پالس های معناداری از قدرت موشکی خود را ارسال کرد. موشک های ایرانی بارها و بارها سامانه‌های دفاعی اسرائیل و شماری از دیگر کشورهای منطقه را دور زدند و به اهداف اسرائیلی برخورد کردند.

ایران نشان داد که نه تنها می تواند از موجودیت خود حراست کند بلکه توانِ انتقام‌جویانه قابل ملاحظه‌ای نیز دارد. این موضوع تا حد زیادی موقعیت ایران به عنوان یک قدرت مهم منطقه ای را تثبیت خواهد کرد. حملات موشکی ایران به تل آویو و حیفا منجر به ایجاد خسارات گسترده ای شدند و صحنه های عجیبی را خلق کردند. در حالی که اسرائیل پیشتر شاهد حملات موشکی و راکتی از جانب حماس، حزب الله لبنان و حوثی‌های یمنی بوده، با این حال، هیچکدام از آن ها قادر نبوده اند مثل ایران به اسرائیل خسارت بزنند.

«علی رزق»، تحلیلگر سیاسی و امنیتی لبنانی گفته است که ایران به متحدانش نشان داد که تا چه اندازه مایل و قادر به تقابل مستقیم نظامی با اسرائیل است. در سال های اخیر، ایران کمتر در معرض تهاجم مستقیم بود و عمدتا گروه های متحد این کشور در درگیری های نظامی درگیر بوده اند. جالب است که ایران حتی در مقابل تجاوز آمریکا به سایت هسته ای خود نیز ساکت ننشست. این کشور به پایگاه هوایی العدید در خاک قطر که میزبان نظامیان آمریکایی است حمله گسترده ای را انجام داد. اینکه ایران این حمله را انجام داد و بر آن اصرار داشت به متحدین این کشور نشان داد که تهران حقیقتا اراده ای قوی دارد.

جنگ، مردم ایران را متحد کرد

ورای ملاحظات هسته ای و نظامی، عده ای این سوال را مطرح می کردند که آیا جنگ افروزی اسرائیل و آمریکا منجر به تغییر نظام سیاسی در ایران می شود؟ هم رهبران آمریکا و هم اسرائیل تاکید داشتند که تلاش برای تغییر نظام سیاسی یکی از اهداف کلیدی آن ها از تجاوز به ایران در کنار حمله به سایت های هسته ای این کشور بوده است. با این حال، در نهایت شاهد هیچگونه حمایت داخلی در ایران برای ساقط کردن نظام سیاسی در این کشور نبودیم.

علی رزق معتقد است که یکی از مهمترین نتایج درگیریهای اخیر این بود که اساسا آمریکا در موقعیتی نیست که بخواهد دستورکار تغییر نظام سیاسی در ایران را دنبال کند. آمریکایی ها فهمیده اند که حرکت به سمت این گزینه بسیار پُرخطر است. علی رزق بر این باور است که جنگ اخیر سبب شد تا مردم ایران بیش از پیش با رهبری سیاسی خود متحد شوند. درست به همین دلیل است که بیراه نیست اگر بگوییم جمهوری اسلامی ایران در نتیجه تجاوز اخیر به خاک این کشور، قوی تر از قبل شده است و موقعیت خود را تثبیت شده می بیند.

در این راستا، تشدید احساسات ضدصهیونیستی در ایران افزایش چشمگیری یافته و البته کسانی که پیشتر حامی نظام جمهوری اسلامی ایران نبودند، اکنون قویا از آن حمایت می کنند. اساسا به همین دلایل است که گفته می شود نتانیاهو در قبال ایران به یک اشتباه راهبردی دست زد.

منبع