فرارو- مطالعه‌ای جدید نشان می‌دهد که خواب نیمروزی ممکن است با افزایش خطر مرگ زودرس مرتبط باشد، به‌ویژه اگر به‌صورت منظم، طولانی یا در ساعات خاصی از روز انجام شود.
به گزارش فرارو به نقل از دیلی میل، پژوهشی گسترده که به‌تازگی در کنفرانس «SLEEP 2025» ارائه شده، نشان می‌دهد خواب نیمروزی می‌تواند با افزایش خطر مرگ زودهنگام مرتبط باشد؛ مسئله‌ای که ممکن است تصور عمومی درباره مفید بودن چرت روزانه را به چالش بکشد. این مطالعه توسط تیمی از محققان به سرپرستی پروفسور چنلو گائو از دانشکده پزشکی هاروارد انجام شده، و الگوهای خواب بیش از ۸۶ هزار فرد بزرگسال سالم و میانسال را که در زمان شروع پژوهش دچار بیماری خاصی نبودند و شیفت شب کار نمی‌کردند، مورد بررسی قرار داده است. این افراد به‌مدت یک هفته با استفاده از ابزار «اکتی‌گرافی» تحت نظر قرار گرفتند؛ روشی علمی که به‌کمک دستگاهی ساعت‌مانند، الگوهای خواب و بیداری افراد را اندازه‌گیری می‌کند.
خواب روزانه و احتمال مرگ زودهنگام
نتایج این پژوهش نشان داد احتمال مرگ زودرس کسانی که به‌طور مرتب در طول روز چرت می‌زنند، به‌ویژه در ساعات اولیه بعدازظهر تا ۲۰ درصد بیشتر از افرادی است که چرت نمی‌زنند. همچنین خواب‌های نامنظم در طول روز با افزایش ۱۴ درصدی خطر مرگ مرتبط بودند. به‌طور خاص، افرادی که بین ساعت ۱۱ صبح تا ۱ بعدازظهر چرت می‌زدند، با افزایش ۷ درصدی خطر مرگ مواجه بودند.
پژوهشگران تأکید کردند که این یافته‌ها پس از لحاظ کردن عوامل تأثیرگذار مانند مصرف الکل، سیگار و میزان خواب شبانه به‌دست آمده‌اند؛ یعنی تأثیر خواب روزانه بر سلامت، مستقل از سایر فاکتورهای سبک زندگی بررسی شده است. در طول دوره پیگیری ۱۱ ساله، ۵۱۸۹ نفر از شرکت‌کنندگان جان خود را از دست دادند. نتایج نشان داد که با افزایش سن، مدت زمان چرت زدن نیز بیشتر می‌شود. به‌طور میانگین، هر شرکت‌کننده در روز حدود ۲۴ دقیقه خواب نیمروزی داشت، و حدود یک‌سوم این چرت‌ها بین ساعت ۹ تا ۱۱ صبح اتفاق می‌افتادند.
هشدار درباره مشکلات پنهان
به باور متخصصان، خواب‌آلودگی در طول روز می‌تواند نشانه‌ای از اختلالات خواب شبانه یا ابتلا به بیماری‌های زمینه‌ای مانند نارسایی قلبی، زوال عقل یا دیگر مشکلات سلامتی باشد. پروفسور جیمز رولی از مرکز پزشکی دانشگاه راش شیکاگو، که در این پژوهش مشارکت نداشت تأکید کرده است پزشکان هنگام ارزیابی خواب بیماران، باید از آن‌ها درباره عادت چرت‌زدن در روز نیز سؤال کنند. او گفت: «پزشکان نباید فقط درباره کیفیت خواب شبانه بپرسند، بلکه باید بدانند آیا بیمار در طول روز می‌خوابد یا نه.»
پروفسور گائو نیز در این‌باره گفت: «پژوهش ما خلأ موجود در مطالعات قبلی را پر می‌کند. تاکنون بیشتر تحقیقات بر ارتباط خواب شبانه با مرگ‌ومیر متمرکز بوده‌اند، در حالی‌که چرت روزانه بخشی مهم از چرخه ۲۴ ساعته خواب و بیداری بدن است و ممکن است پیامدهای سلامتی خاص خود را داشته باشد. یافته‌های ما نشان می‌دهد که برخی الگوهای خواب روزانه می‌توانند به‌عنوان نشانه‌های اولیه وخامت وضعیت سلامت عمومی بدن در نظر گرفته شوند.»
علل احتمالی و مسیرهای بیولوژیکی
به‌نظر می‌رسد پرت زدن روزانه طولانی‌مدت یا نامنظم می‌تواند بازتاب‌دهنده مشکلات پنهان جسمی یا روانی مانند بیماری قلبی، دیابت نوع ۲، افسردگی و اختلالات شناختی از جمله زوال عقل باشد. پژوهشگران همچنین هشدار دادند برای درک بهتر مسیرهای بیولوژیکی دخیل در این ارتباط، به تحقیقات بیشتری نیاز است. از سوی دیگر، مطالعاتی که در مؤسسه کارولینسکا در استکهلم انجام شده، نشان می‌دهند خواب در طول روز ممکن است بر ریتم شبانه‌روزی بدن (circadian rhythm) تأثیر منفی بگذارد. این محققان هشدار دادند چرت زدن روزانه ممکن است توانایی مغز در پاک‌سازی مواد زائدی که در طول روز انباشته می‌شوند را کاهش دهد.
پیوند با بیماری آلزایمر و مرگ‌ومیر ناشی از زوال عقل
این یافته‌ها در ادامه مطالعات اخیر در زمینه بیماری آلزایمر مطرح می‌شوند. پژوهشی مهم که سال گذشته منتشر شد، نشان داد حدود نیمی از موارد ابتلا به آلزایمر را می‌توان با اصلاح ۱۴ عامل سبک زندگی از جمله کاهش کلسترول بالا، درمان کم‌شنوایی، رفع اختلال بینایی و افزایش تحرک بدنی پیشگیری کرد.
یافته‌های این مطالعه بیانگر آن است که خواب نیمروزی، گرچه ممکن است در برخی فرهنگ‌ها عادت مفیدی تلقی شود، باید با احتیاط و در نظر گرفتن شرایط فردی مورد ارزیابی قرار گیرد. پزشکان و متخصصان باید به الگوهای خواب بیماران توجه دقیق‌تری داشته باشند و نشانه‌های خواب‌آلودگی روزانه را جدی بگیرند. از آن‌جایی که چرت‌های طولانی و نامنظم ممکن است زنگ خطری برای بروز بیماری‌های پنهان باشند، تحقیقات بیشتر در این زمینه می‌تواند به پیشگیری و تشخیص زودهنگام اختلالات جدی سلامتی کمک کند.
نظرات کاربران